عوامل موثر در زندگی گیاهان آپارتمانی
عوامل موثر در زندگی گیاهان آپارتمانی
فهرست مطالب (کلیک کنید)
نور
نور یکی از عوامل مهم در رشد و تندرستی گیاهان آپارتمانی است نور میتواند باعث فتوسنتز در گیاه شود و عمل فتوسنتز سبب تولید قند و ترکیبات آلی در گیاه می شود. اثر نور بر روی گیاهان از سه جنبه کمیت و کیفیت و مدت تابش مورد مطالعه قرار میگیرد.
کمیت یا شدت نور
شدت نور را با واحد لوکس میسنجند و عبارت است از مقدار امواج نورانی که در زمان معین به واحد سطح می رسد همچنین فوت کندل نیز یکی از واحدهای سنجش نور میباشد و عبارت است از میزان نوری که از یک شمع در فاصله 1 فوتی به شیئی میرسد مثلاً نور مهتابی 10 فوت کندل است و یا هوای آفتابی معمولی 20000 فوت کندل نور میباشد گلها در شدت نور متفاوت عكس العملهای مختلفی از خود نشان میدهند کاهش شدت نور در گلهایی که به نور بیشتری نیازمندند سبب بدقواره شدن گلها افزایش فواصل برگهای مسن و برگهای جدید کوچک تر شدن برگهای تازه ریزش برگهای ،مسن طویل شدن ساقه و در برخی گیاهان مثل كروتون يا حسن يوسف باعث سبز شدن برگهای ابلق و رنگی آنها میشود افزایش نور نیز مانند کاهش آن در مورد بعضی از گیاهان باعث زرد شدن برگها سوختگی و پژمردگی می شود به دلیل تبخیر بیش از حد موجب اختلالات ظاهری در گیاهان و نهایتاً به پژمردگی گیاهان می انجامد. اصولاً تابش نور مستقیم و شدید برای اکثر گیاهان آپارتمانی مضر است و به نقطه اشباع نوری (Light saturation بستگی دارد. نقطه اشباع نوری یعنی نقطه ای که در آن میزان نور دریافتی توسط گیاه به طور کامل مورد استفاده قرار میگیرد و گیاه در این نقطه حداکثر فتوسنتز را دارد و نور بیش از حد سبب سوختگی در گیاه می شود نقطه اشباع نوری در گیاهان متفاوت است مثلاً در کاکتوسها این نقطه بالاو در سرخسها و یا بنفشه آفریقایی پایین .است گیاهان مختلف برای عمل فتوسنتز به شدت نورهای خاص نیاز دارند و بر طبق این احتیاج گیاهان زینتی را به 4 دسته تقسیم بندی می نماییم:
گیاهان سایه :دوست که به شدت نور کمتری نیازمندند و باید دور از نور مستقیم خورشید قرار گیرند مثل فیلودندرون پتوس ،قلبی عشقه یا ،پاپیتال برگ ،عبایی مارانتا سانسوریا، نوعی از سرخس ها و غيره.
گل های آفتاب دوست: که به شدت نور نسبتاً زیادی احتیاج دارند و باید آنها را در جای افتابگیر کشت و نگهداری کرد. البته این نور نباید خیلی شدید .باشد این نوع گیاهان را در منزل در کنار پنجره جنوبی قرار دهند مانند گل سرخ ،داودی ،میخک ،گلایول ،شمعدانی کاکتوسها، بنت القنسول و غيره.
گلهای سایه آفتاب دوست: که نیاز نوری این دسته حدفاصل بین گیاهان سایه دوست و آفتاب دوست است. معمولاً گیاهانی که دارای برگهای ابلق و رنگی هستند جزء این دسته هستند؛ مثل ،بنفشه ،کروتون در اسنا، بگونیا حسن یوسف پتوس ابلق فيكوس، بنجامين ابلق و غيره.
گلهای غیر حساس: این قبیل گیاهان میتوانند شدت نورهای متفاوتی را تحمل نموده و به رشد خود ادامه دهند مانند ،زرشک یاس زرد و غیره.
کیفیت نور (اثر نورهای مختلف بر گیاهان)
طیفهای مختلف نور در گیاهان اعمال مختلفی انجام میدهد:
نور سبز: با این طیف نوری گیاه قادر به فتوسنتز نیست.
نور آبی: با این طیف نوری گیاه قادر به انجام فتوسنتز و ایجاد عطر در گلها می شود.
نور قرمز: با این طیف نوری گیاه قادر به انجام فتوسنتز و تولید گل در گیاه می شود.
نور بنفش: با این طیف نوری در گلها عطر ایجاد می شود.
مدت تابش نور
مدت زمان تابش نور در فصول مختلف سال و در مکانهای مختلف کره زمین متفاوت است. طول روز در رشد و گلدهی بسیاری از گیاهان اثرات متفاوتی دارد. گلهای مختلف برای گلدهی به طول روزهای مختلفی احتیاج دارند از این جنبه گلهای زینتی را به 3 گروه تقسیم میکند.
گیاهان روز بلند (Long day Plants)
این قبیل گیاهان برای گلدهی به روز بلند و شب کوتاه احتیاج دارند طول روز معمولاً بین 14 الی 16 ساعت متغیر است مانند شب بو میمون ،اطلسی ختمی و ناز و کاهو (به گیاهان روز بلند شب کوتاه هم می گویند).
گیاهان روز کوتاه (Short day plants)
نیاز به شبهای بلند و روزهای کوتاه برای گلدهی این قبیل گیاهان ضروری است طول مدت روشنایی ممکن است بر حسب انواع مختلف از 8 الی 11 ساعت متغیر باشد و زمان تاریکی بین 13 الی 16 ساعت میباشد مانند بگونیا گل کاغذی داودی بنت القنسول ،جعفرى ،كاكتوس كالانكوئه، كراسولا و . . . .
گیاهان بی تفاوت (Day Nature Plants)
این قبیل گیاهان برای گلدهی احتیاجی به طول روز ندارند مانند گل سرخ کوکب بگونیای ،پیازی بنفشه افریقایی میخک و غیره از آن جایی که میزان نور اثرات مهم و متفاوتی در گیاهان دارد با تنظیم دقیق آن میتوانید گیاه را وادار به رشد رویشی و یا تولید گل نمود در صورتی که در منزل و یا گلخانه نیاز به افزایش نور باشد با افزودن لامپهای مختلف میتوانید این نیاز را جبران نمایید.
استفاده از نور مصنوعی در گلخانه
نور مصنوعی باعث کاهش زمان گلدهی گیاهان روز بلند می شود برعکس کوتاه کردن طول روز موجب تأخیر در گلدهی گیاهان روز بلند و تسهیل در گلدهی گیاهان روز کوتاه می شود به طور کلی روشن کردن لامپهای فلورسنت و رشته ای که به صورت یک در میان و در فواصل 2 متری در گلخانه نصب میشوند به مرتفع شدن نیاز نوری گیاهان کمک می کند.
نکته: در چهار ماهه آخر سال که طول روز کوتاه تر است روشن کردن لامپها به مدت 8 ساعت سبب افزایش مدت تابش نور به 15 تا 16 ساعت خواهد شد. در مجموع به گیاهان بسیار کمک می کند (استفاده از لامپهای جیوه ای و بخار سدیمی هم میتواند نیاز نوری را مرتفع کند).
در منزل میتوانید با نصب لامپهای کم مصرف سفید و یا نصب لامپهای فلورسنت نیاز نوری تا حدی برآورد می شود اگر این لامپها تنها منبع تولید نور برای گیاه شماست بهتر است حدود 16-14 ساعت روشن باشند. فاصله لامپها از گیاه باید طوری باشد که باعث سوختگی در برگها نشود.
حرارت
تمام گیاهان بین دو حد معین یعنی درجه حرارتی که به نام Max و Min نامیده میشود قادر به ادامه زندگی هستند. این دو حد برای گیاهان مختلف فرق دارد میتوان گیاهان آپارتمانی را ازنظر احتياجات حرارتی به 3 دسته تقسیم کرد.
گیاهانی که به هوای خنک نیاز دارند. حداقل درجه حرارت برای این گیاهان 5 تا 8 درجه سانتی گراد و حداکثر 13 تا 16 درجه است مانند ،آروکاریوم آکوروس ،کفشک مو،چسب شمشاد ،ژاپنی، پامچال و سیکلامن.
گیاهانی که به هوای ملایم نیاز دارند حداقل درجه حرارت برای این گیاهان 10 تا 13 درجه و حداکثر 18 تا 21 درجه می باشد مانند مارچوبه برگ ،عبایی، کالادیوم ،سجافی فیلودندرون و فيكوس.
گیاهانی که به هوای گرم نیاز دارند حداقل 16 تا 19 درجه و حداکثر 28 تا 30 درجه مانند انجیر دیفن باخیا آنتوریوم و آناناس.
توجه داشته باشید تغییرات ناگهانی درجه حرارت باعث ریزش برگها و از دست دادن طراوت یا چروکیدگی پیچیدگی قهوه ای شدن و یا رنگ پریدگی در برگهای گیاه می شود در صورتی که نیاز باشد گلدانی جابه جا شود چندین بار به محل جدید منتقل شود و هر بار مدت بیشتری در محل جدید نگهدارید و سپس به مکان قبلی بازگردانده شود تا گیاه کاملاً با شرایط دمایی و حرارتی سازگار شود.
تغییرات زمان گلدهی
به منظور وادار نمودن برخی از گیاهان به تولید کل و تغییر در زمان گلدهی در مدت معین با تغییر دما به صورت مصنوعی میتوانید به تولید گل زودرس در گیاهان مخصوصاً گیاهان درپیازی مثل سنبل، لاله و گلایول کمک نمایید به این عمل فورساژی می گویند مثلاً د بنت القنسول در دمای بالاتر از 14 سانتی گراد جوانه گل تشکیل میشود و یا در آزالیا در درجه حرارت 17 سانتی گراد به بالا گل تشکیل می شود.
نکته: به خاطر داشته باشید پیدایش اولین نشانه های جوانه های گل در بسیاری از گیاهان زینتی به میزان درجه حرارت در شب بستگی دارد دمای شب را در گلخانه نسبت به روز بین 2 تا 5 درجه خنکتر نگه دارید تا با کاهش عمل تنفس در گیاه از سوختن مواد ذخیرهای گیاه بکاهید و در نتیجه به ذخیره شدن مواد غذایی در گیاه و تمایل گیاه به گلدهی کمک نمایید تفاوت بین میانگین دمای شب و روز را Dif می گویند هر چه دمای روز در مقایسه با شب افزایش یابد فاصله میانگرها زیادتر شده و ارتفاع گیاه افزایش می یابد.
جدول گیاهان با گرایشهای نوری متفاوت
|
گیاهان نور ضعیف |
گیاهان نور متوسط |
گیاهان نور روشن |
|
اگلئونما اروکاریا برگ عبایی سرخس انتوريوم أكوبا بگونیا سجافی (گندمی) در استا ارقام ( reflexa-fragrans) فيكوس الاستيكا نخل زینتی چتری فیلودندرون شمشیری سینگونیوم گل چمچمه و غیره
|
آنتوریوم آکوبا بگونیا سجافی (گندمی) قهوه دیفن باخیا دراسنا ارقام (marginata) شمشاد فاستيا بنجامین انجیر رونده مارانتا پپرومیا (برگ قاشقی) سیکاس بنفشه آفریقایی برگ بیدی زنجبیل نخل کوتاه و غیره |
آگاو بامبوس بگونیای پرگل کاکتوسها (گونههای خشکی (پسند كامليا داوودی مركبات کروتون حسن یوسف کلومنه ا دراسنا بنت القنسول آرالیای پابلند ژینورا عشقه ابلق کالانکوئه شاه پسند درختچه ای برگ نو ترشک شمعدانی گل سرخ و غیره |
آب
مهمترین عامل محیطی مؤثر بر گیاه آب است. تجربه نشان داده یکی از عوامل اصلی از بین رفتن گلهای آپارتمانی افراط در آبیاری و نداشتن برنامه ریزی در آبدهی است مواد معدنی به صورت محلول توسط تارهای کشنده جذب و از طریق آوندها به برگها منتقل و در فعل و انفعالات متابولیسمی گیاه دخالت میکند و مازاد آب از روزنه ها خارج می گردد به خاطر داشته باشید ممکن است گیاه شما در اثر کمبود آب کمی پژمرده شود که بلافاصله پس از آبیاری شادابی خود را به دست آورد ولی در اثر افراط در آبیاری منجر به خشک شدن گیاه می شوید.
الف) دفعات آبیاری
احتیاج آبی گیاهان مختلف متفاوت است و میزان آب مورد نیاز هر گیاه بستگی به نوع گیاه سن ،گیاه میزان رشد و درجه حرارت محیط، شدت نور و رطوبت نسبی اتمسفر دارد به همین دلیل نمیتوان به طور قطع زمان و میزان آبیاری را در گیاه مشخص نمود. معمولاً گیاهان آویزی در مقایسه با گیاهان غیرآویزی دفعات بیشتری به آبیاری احتیاج دارند زیرا در داخل اتاق درجه حرارت هر چه به طرف سقف برویم زیادتر میشود و در نتیجه تبخیر و تعرق در گیاه بالاتر می رود تعیین دقیق زمان آبیاری گلدان به آسانی امکان پذیر نیست ولی از روی رنگ خاک و لمس کردن آن میتوان زمان آبیاری را تا حدی مشخص نمود بسته به نوع گیاه و احتیاجات آبی می توانید سطح خاک را لمس نموده و اگر رطوبت احساس شود معلوم میشود که در اطراف ریشه ها هنوز آب به اندازه کافی وجود دارد به آبیاری نیازی نیست ولی وقتی سطح خاک خشک و رنگ آن روشن است باید گلدان را آبیاری کنیم.
وزن گلدان نیز شاخص دیگری برای تعیین و زمان آبیاری میباشد به طور کلی در بیشتر گیاهان پس از هر بار آبیاری میباید مدتی سپری شود تا آبیاری بعدی صورت بگیرد زیرا ریشه گیاه علاوه بر آب به اکسیژن (هوا) احتیاج دارد و چنانچه خاک گلدان دائماً از آب اشباع باشد ریشهها بعد از مدتی در اثر خفگی و یا حمله بیماریهای قارچی پوسیده میشود از آثار زیادی دفعات آبیاری زردی برگهای پایینی و یا شل شدن و ریزش برگهای بالایی می باشد.
تقسیمات گیاهان آپارتمانی از نظر نیاز آبی
- گیاهانی که به آب زیادی احتیاج دارند بنابراین باید خاک آنها همیشه مرطوب باشد. هیچ گاه نباید خاک آنها خشک شود و به محض خشک شدن سطح خاک آن را باید دوباره آبیاری نمود مانند نخل مرداب مارانتا ،پامچال در اسنا، كرديلين وغيره.
- گیاهانی که آب کمتری (متوسط) نیاز دارند خاک گلدان آنها باید تقریباً به نسبت مرطوب باشد و فقط خاک گلدان میتواند برای مدت کوتاهی خشک باشد که این مدت نباید زیاد باشد زیرا آبیاری پس از تشنگی گیاه موجب ریزش برگها می شود مانند فیلودندرون ،پتوس پیله،ا نخل ،زینتی شفلرا، پپرومیا (برگ قاشقی) دیفن باخیا و .... .
- گیاهانی نظیر سرخس،ها ،برگ انجیری سانسوریا یا کاستریا کاکتوسها و دیگر گیاهان گوشتی که به دلیل ذخیره آب در بافتهایی مثل برگ و ساقه نیاز کمتری به آب دارند. آبیاری باید پس از خشک شدن کامل خاک صورت گیرد اگر آبیاری مدت زیادی به تعویق بیفتد به گیاه صدمه میزند.
ب) میزان آبیاری
میزان آبی که در هر بار به گلدان میدهیم باید به اندازه ای باشد که خاک گلدان را کاملاً خیس کند. اگر گلدان دارای زهکش (سوراخ کف (گلدان باشد آب اضافی از گلدان خارج میشود و هیچ گونه اشکالی برای گیاه ایجاد نمینماید ولی در مورد گلدانهایی که بدون زهکش میباشند باید لایه ای از پوکه صنعتی (لیکا) یا شن بادامی را متناسب با گلدان در کف آن ریخته 10-8) سانتی متر) و سپس یک لایه خزه به ضخامت حدود 3-2 سانتیمتر بریزید تا از ریخته شدن خاک به داخل مخزن جلوگیری نماید مقدار آب مورد لزوم گلدان دقیقاً تعیین و آبیاری به دقت انجام شود تا آب اضافی کمتری در ته گلدان جمع شود در آپارتمانها برای سهولت در امر آبیاری معمولاً در زیر گلدانها از بشقابهای مخصوص استفاده میشود تا آب خروجی از زهکش گلدان در آن جمع شود از طریق همین زیر گلدانها هم به شرح ذیل میتوانید گیاه خود را آبیاری کنید کف گلدانی که دارای سوراخ زهکش است را با مقداری زغال 5-3) سانتی متر) بپوشانید و فقط آبیاری را از طریق زیر گلدانی انجام دهید آب از طریق زهكش توسط زغالها جذب و نیاز آبی گیاه بر طرف می شود.
ج) کیفیت آبیاری
در بیشتر منازل از آب لوله کشی شهر جهت آبیاری گیاه استفاده میشود به دلیل سردی آب در زمستان وجود کلر و یا فلوراید محلول در آب گیاه ممکن است دچار خساراتی شود بهترین درجه حرارت آب آبیاری بین 20-16- درجه سانتی گراد میباشد برای از بین بردن سردی آب در منزل یا گلخانه بهتر است آب را در منبعی به مدت 24 ساعت نگه داشته تا دمای آب با محیط یکسان شود همچنین در صورت وجود کلر در آب میبایست کلرین از آب خارج شود (وجود كلر ممکن است باعث قهوه ای شدن برگها شود)
آب لوله کشی معمولاً دارای مقدار قابل توجهی فلوراید است که برای بعضی گیاهان مانند دراسنا، مارانتا سجافی یا گندمی زیان آور است.
فلوراید باعث ایجاد لکه های قهوه ای روی برگها و یا سوختگی نوک برگها می گردد بهتر است با نگه داشتن pH خاک بین 6 تا 6/5 از جذب فلوراید ممانعت به عمل آورید همچنین از به کار بردن کود سوپرفسفات به دلیل داشتن فلوراید بالا خودداری نمایید.
راههای افزایش کیفیت آب آبیاری
- تغییر محل چاه
- افزایش عمق چاه تا آب از فیلترهای خاکی بیشتری عبور نماید.
- روش اسمز معکوس یعنی آب شور را از یک غشاء نیمه تراوا عبور میدهند در این حالت حدود 90 درصد نمکهای محلول گرفته می شوند.
- روش تقطیر
- روش یون زدایی
- عملیات صحیح زراعی
- شستشوی خاک (Leaching)
- استفاده از کودهای کند رها شونده (Slow release Fertilization)
رطوبت هوا
یکی از عوامل اصلی در سلامت و شادابی گلهای آپارتمانی است و بدیهی است در منزل نمیتوانید. رطوبت هوا را به اندازه دلخواه گیاه مخصوصاً گیاهان بومی مناطق استوایی بالا ببرید ولی روشهایی وجود دارد که به شرح آن خواهیم پرداخت تا حد متوسطی میتوانید رطوبت مورد نیاز را تأمین نمایید در محیط گلخانه تأمین رطوبت بسیار آسان تر است و در زمستان در روزهای افتابی در) اواسط (روز به دلیل گرم شدن هوا و کاهش رطوبت نسبی هوا گیاه دچار پژمردگی شده و به دلیل سردی خاک و کاهش میزان جذب آب توسط ریشه ها گیاه پژمرده می شود. در این زمان استفاده از سیستم مه پاش (Mist) توصیه می شود. البته استفاده مداوم و زیاد از سیستم Mist سبب بروز دو مشکل میگردد اولاً پاشیدن قطرات آب برروی برگ سبب بر هم خوردن اعمال متابولیکی در گیاه میشود ثانياً قطرات آب منتشر شده روی بستر سبب خفگی ریشه و ایجاد بیماریهای قارچی باکتریایی خواهد شد گیاهان آپارتمانی را میتوان از نظر نیاز رطوبتی رطوبت (هوا به چند دسته تقسیم کرد:
- گیاهانی که در رطوبت نسبی 75 تا 95 درصد به خوبی رشد میکنند مانند ،کردیلین بنفشه آفریقایی بسیاری از سرخسها و ...
- گیاهانی که به رطوبت نسبی 50 تا 75 درصد نیاز دارند مانند نخل زينتي، سانسوريا، برگ بیدى، سيكلامن و ...
- گیاهانی که به رطوبت نسبی 25 تا 50 درصد نیاز دارند مانند گیاهان تیره کارتاسه Cartaceae تیره کراسولاسه (Crassulaceae) و ...
برای جلوگیری از تعرق شدید گیاه در آپارتمان رعایت نکات زیر لازم است:
- از قرار دادن گیاه در جریان هوا و مجاور منابع حرارتی (بخاری شوفاژ و ...) اجتناب کرد.
- هرچند یک بار باید بر روی گیاه توسط آب فشان که آب را به قطرات ریز در می آورد آب پاشید ولی باید از خیس کردن گل ها خودداری کرد.
- پاشیدن آب باید صبح و ظهر که حرارت محیط بیشتر است صورت گیرد زیرا اگر در موقع عصر یا شب انجام شود آب بر روی گیاه باقی مانده تبخیر نمیشود و از تبادلات گیاه با محیط جلوگیری می کند. (توجه داشته باشید اگر نور خورشید به طور مستقیم بر روی گیاه آبپاشی شده بتابد قطرات آب مثل ذره بین عمل نموده و با متمرکز کردن نور بر روی برگها باعث سوختگی آنها می شود)
- بهتر است از گلدانهای پهن و کوتاه برای گیاهان آپارتمانی استفاده کرد تا با افزایش سطح تبخیر رطوبت بیشتری به برگها برسد.
- در منزل میتوانید ظرفی را در زیرگلدان قرار داده و داخل ظرف شن بادامی اضافه نمایید و داخل آن آب بریزید گلدان را طوری در ظرف قرار دهید تا بالاتر از سطح آب قرار گیرد و تماسی با آب نداشته باشد تبخیر آب از ظرف به مرور زمان باعث تأمین رطوبت گیاه می شود و یا درون ظرف آب داغ ریخته تا رطوبت سریع تر به مصرف گیاه برسد.
- در صورت امکان میتوان گلدانها در محفظه شیشه ای قرار داد زیرا رطوبت حاصل از تبخیر گلدان و تعرق گیاه موجب افزایش رطوبت می شود.
خاک
محیطی است طبیعی جهت حفظ و رشد گیاهان که نتیجه اثرات عوامل ژنتیکی و محیطی .است خاک گلدان باید سبک متخلخل و قابل نفوذ و سرشار از مواد آلی باشد تا اولاً در اثر نفوذ هوا در خاک اکسیژن کافی در دسترس ریشه باشد و ثانیاً آب به راحتی توسط زهکش از گلدان خارج گردد. بنابراین خاکی که تولید کنندگان گیاهان آپارتمانی از آن استفاده میکنند ترکیبی از خاک برگ یا تورب ماسه شسته شده خاک باغچه پودر استخوان کود حیوانی پوسیده پوسته برنج و سم قارچ کش میباشد که نسبت هر یک از آنها بر حسب نوع گیاه فرق میکند وجود مواد آلی مانند خاک برگ یا تورب و یا کمپوست در خاک گلدان بسیار ضروری است زیرا علاوه بر آن که مواد غذایی لازم را تا حدی برای گیاه فراهم میسازد موجب اصلاح خاک شده و در جذب و نگه داری آب نقش مهمی را بازی می کند.
بافت خاک
اندازه ذرات خاک را بافت خاک گویند که تشکیل شده از ذرات sand (شن) clay (رس) و silt (سیلت).
شن: شکل آنها از گرد و صیقلی تا تیز متغیر است. فضای بین ذرات در مقایسه با ذرات سیلت و رس بیشتر است اندازه ذرات شن حدود 2 میلیمتر تا 0/05 میلی متر میباشد (در برخی از منابع اندازه ذرات شن 0/02 میلی متر تا 2 میلیمتر ذکر شده است). فضای بین ذرات دانه شن زیاد است به همین دلیل آب از میان ذرات شن با سرعت بیشتری عبور میکند. به طور کلی تهویه هوا درون دانه های شن زیاد است ولی از نظر مواد غذایی فقیر و همچنین فعالیت شیمیایی شن کم می باشد.
سیلت: شکل ذرات آن بی نظم و کوچکتر از ذرات شن است. اندازه دانه سیلت بین 0/05 تا 0/002 میلی متر .باشد تهویه آن از شن کمتر است از نظر مواد غذایی تقریباً فقیر است و فعالیت شیمیایی آن اندک است.
رس: ذرات رس بسیار کوچک و دارای بیشترین سطح تماس است. اندازه دانه رس کوچک تر از 0/002 میلی متر است قدرت نگهداری آب در آن بسیار زیاد است و آب به کندی از آن عبور می کند تهویه هوا در آن بسیار کم است خاک رس در اثر رسیدن آب به آن بسیار چسبنده شده و دارای فعالیت شیمیایی بالایی است به دلیل جذب و ربایش شدید مولکولهای آب توسط ذره رس ریشه گیاه قدرت جذب آب را ندارد. خاک کاملاً رسی به علت خاصیت بالای نگهداری آب در خود و عدم زهکشی گیاه را دچار کمبود اکسیژن می نماید و در نهایت گیاه خفه خواهد شد.
خاک لومی – شنی: اگر خاک لومى (سيلتى) محتوى 20 تا 50 درصد دانه شن باشد این نوع خاک یعنی خاک لومی - شنی را تشکیل میدهد معمولاً کاربرد زیادی دارد زیرا به خاطر داشتن مواد غذایی به خاطر وجود رس (زیاد و تهویه مناسب به خاطر ذرات شن که با افزودن مقداری خاک برگ و کود دامی میتوان خاک مناسبی جهت گلدان تهیه نمود.
آشنایی با شستشوی خاک (Leaching)
عناصر مختلف در خاک پس از مدتی در خاک گلدان تجمع یافته و مخصوصاً گیاهان جوان به دلیل عدم توانایی در جذب این مواد دچار مسمومیتهای شیمیایی میشوند برای جلوگیری از این امر بهتر است هر چند ماه (حدوداً 2 الی 3 ماه) یک بار اقدام به شستشوی خاک گلدان نمود به این صورت که گلدان را درون ظرف آبی فرو میبریم تا خاک آن کاملاً از آب اشباع شود هنگامی که دیگر حباب اکسیژنی از خاک خارج نشد (که می تواند زمانی حدود 20 الی 30 دقیقه به طول بینجامد) گلدان از آب خارج نموده و اجازه میدهیم که آب از زهکش گلدان خارج شود تا بدین صورت عناصر و نمکهای مضر شسته و از خاک خارج شود. لازم به ذکر است اگر میزان آبیاری و کوددهی صحیح باشد تجمع نمکهای زیان آور در خاک کمتر میشود.
ضد عفونی کردن خاک
معمولاً خاک دارای باکتریها و قارچها و به طور کلی عوامل بیماریزای مختلفی است که برای گیاه زیان آور است و میتواند موجب بروز بیماریهای مختلف در گیاهان شود. همچنین در خاک مقدار زیادی تخم علفهای هرز وجود دارند که در صورت وجود شرایط مساعد با گیاه اصلی رشد کرده و با آن رقابت مینمایند که باید از بین بروند. لذا باید خاک گلدان را ضد عفونی نماییم.
روشهای ضدعفونی خاک
روش اول - ضد عفونی خاک در منزل: مخلوط خاک را در دیگ ریخته و مرطوب میکنیم سپس در دیگ را روی آن قرار داده و حرارت میدهیم تا درجه حرارت خاک به 80-75 درجه سانتی گراد برسد. حرارت را به مدت 30 دقیقه ادامه داده و میگذاریم تا خاک سرد شود و بعد استفاده می نماییم به خاطر داشته باشید این روش در منزل و در سطح کوچک قابل اجراست.
روش دوم - ضدعفونی خاک در گلخانه:الف) روش شیمیایی: مخلوط خاک مورد نظر را روی زمین پهن نموده به طوری که یک لایه به قطر حدود -1015 سانتی متر روی زمین پخش شود سپس از قارچ کشهایی مثل ،کاپتان ،ریدومیل ،زینب اکسی کلرورمس و ... به صورت محلول به اضافه حشره کشهایی مثل دیازینون موسپیلان ،لیندین متاسیستوکس و ... روی خاک به طور يکنواخت پاشید و روی آن را با پلاستیکی بدون منفذ پوشانید. پس از مدت چند روز خاک قابل استفاده است. در روشی دیگر ابتدا خاک را با پلاستیک پوشانده و از یک طرف پلاستیک بخار آب داغ را وارد آن نمائیم تا دمای خاک به حدود 90 درجه برسد بهتر است قبلاً خاک را کاملاً خشک کرده باشیم در این روش کلیه موجودات مفید و مضر از بین میرود. ب) روش طبیعی: در این روش نیز که به نام سولاریزاسیون (Solarization) معروف است در فصل تابستان و در داخل گلخانه خاک گلخانه را آبیاری نموده و روی آن را با پلاستیک میپوشانیم در اثر تابش نور خورشید دمای خاک زیر پوشش تا 80 درجه سانتی گراد بالا میرود با این دما اغلب عوامل بیماریزا از بین میرود. مدت زمان این عملیات 40 تا 70 روز به طول می انجامد نکته استفاده از سم متام سدیم (واپام) نیز به عنوان یک ضدعفونی کننده خاک در ایران رواج دارد.
اسیدیته خاک یا pH
مقدار اسیدی یا قلیایی بودن خاک یا آب را با pH نشان میدهند pH از صفر تا 14 تغییر میکند که عدد 7 خنثی و هر چه از 7 به سمت صفر حرکت کنیم محیط اسیدی و هر چه از 7 به سمت 14 حرکت کنیم محیط بازی است.
HO + H+ +OH
برای بالا بردن pH خاک و قلیایی نمودن آن میتوان آهک کربنات کلسیم (CaCO3 به خاک افزود و در صورتی که نیاز باشد خاک را اسیدی نماییم میتوان از مواد آلی مثل تورب پیت و یا گچ استفاده کرد.
نکته 1: در اثر آبیاری زیاد و آبشویی خاک ممکن است عناصر سدیم و کلسیم از دسترس خاک خارج شوند و پس از مدتی خاک حالت اسیدی بگیرد که باید اصلاح شود.
نکته 2: برخی از گیاهان آپارتمانی که گل آنها جنبه زینتی دارد خواهان خاکهای اسیدی میباشند مثل آزالیا که pH خاک آن حدود 5 تا 5/5 .است
نفوذناپذیری خاک
پس از گذشت مدتی خاک گلدان شروع به متراکم شدن و سفت شدن مینماید و نفوذ ناپذیر میگردد بهتر است که هر چند یک بار سطح خاک گلدان را سیخک زد تا خاک متخلخل شده آب و مواد و هوا در آن نفوذ .نمایند ممکن است این عمل سبب از بین رفتن ریشهها و تارهای کشنده شود در این زمان تعویض خاک گلدان و یا پر نمودن سطح خاک با موادی مثل خاک برگ میتواند مفید باشد.
شستشوی گیاهان
یکی از نکات اساسی برای شاداب نگاه داشتن گیاهان آپارتمانی شستشوی برگهای گیاه است پاک نمودن گرد و خاک مواد روغنی معلق در هوا و برخی آفات که به اندامهای هوایی حمله ور میشوند از مزایای شستشوی گیاهان .است با این عمل منافذ و روزنه های تنفسی در گیاه باز شده و اعمال متابولیسمی در گیاه بهتر انجام میگیرد.
به خاطر داشته باشید استفاده از مواد براق کننده روغنهای جلا، شیر و ... که به عنوان زیباتر شدن برگهای گیاه به آنها مالیده میشود برای گیاه بسیار مضر می باشد و با بستن روزنه ها سبب ریزان برگ می گردد. البته استفاده از برخی از اسپریهای براق کننده استاندارد به مقدار کم مشکلی به وجود نمی آورد.
روش شستشو: مقداری آب ولرم را با مقدار كمي كف صابون مخلوط نموده سپس گلدان را به محل مناسبی منتقل نموده و مخلوط را روی کل برگها (زیر و روی برگها) اسپری نمایید به طوری که آب به صورت قطره قطره از روی سطح برگها به پایین بیفتد سپس با یک تکه اسفنج تمیز و مرطوب شروع به پاک نمودن برگها و خشک کردن آنها نمائید به خاطر داشته باشید که برای خشک نمودن برگها هیچ گاه از نور خورشید استفاده ننماید زیرا قطرات آب با تمرکز نور بر روی یک نقطه سبب سوختن سطح برگها می شود.
در مورد گیاهانی که دارای برگهای کرک دار هستند مثل بنفشه آفریقایی که اسپری آب برای آنها مضر است با یک قلمو شروع به پاک نمودن برگها نمایید.
هم چنین میتوانید گلدان های کوچک (مخصوصاً اگر دارای آفاتی مثل کنه ها هستند) به صورت وارونه در ظرف پر از آب ولرم و صابون نمایید به صورتی که ساقه گیاه مابین دوانگشت سبابه و وسطی قرار گرفته و کف همان دست روی خاک گلدان باشد و با دست دیگر به آرامی برگها را شستشو دهید بهتر است قبل از انجام این کار خاک را آب دهید تا موقع وارونه کردن گلدان خاک آن بیرون نریزد بعد از شستشو در آب و صابون گلدان را در ظرف دیگری که محتوی آب ولرم است شستشو دهید.
نکته: برای مبارزه با حشرات میتوانید درون محلول آب و صابون مقدارى سم حشره کش اضافه نمایید در صورتی که حشره کش در اختیار ندارید میتوانید از روغن زيتون استفاده نمایید که در این صورت هنگام شستشو حتما از دستکش لاستيكى استفاده كنيد.
منبع: کتاب تکثیر، پرورش و نگهداری گلهای آپارتمانی
مهندس محمدرضا فعلی
مهندس سعید صاحب فصولی
نشر سپهر
تنظیمات
برچسب ها
زندگی گیاهان آپارتمانیگیاهان آپارتمانیگیاهانگیاهگلکشاورزکشاورزیپایگاه اینترنتی کشاورزمطالب کشاورزیمقالات کشاورزیباغبانیمطالب باغبانیپرورش گیاهان آپارتمانیتولید گیاهان آپارتمانیمراقبت از گیاهان آپارتمانیپرورش گل و گیاه در خانه برای فروشآموزش پرورش گل و گیاه آپارتمانیکارآفرینی پرورش گل و گیاهپرورش گل های گران قیمتپرورش گیاهان درآمدزا در منزلبرای پرورش گل و گیاه از کجا شروع کنیم؟آبیاری گیاهان آپارتمانیضدعفونی کردن خاک گیاهان آپارتمانینقش حرارت و دما در زندگی گیاهان آپارتمانیدسته بندی گیاهان از نظر حساسیت به نوردسته بندی گیاهان از نظر حساسیت به دما
زندگی گیاهان آپارتمانیگیاهان آپارتمانیگیاهانگیاهگلکشاورزکشاورزیپایگاه اینترنتی کشاورزمطالب کشاورزیمقالات کشاورزیباغبانیمطالب باغبانیپرورش گیاهان آپارتمانیتولید گیاهان آپارتمانیمراقبت از گیاهان آپارتمانیپرورش گل و گیاه در خانه برای فروشآموزش پرورش گل و گیاه آپارتمانیکارآفرینی پرورش گل و گیاهپرورش گل های گران قیمتپرورش گیاهان درآمدزا در منزلبرای پرورش گل و گیاه از کجا شروع کنیم؟آبیاری گیاهان آپارتمانیضدعفونی کردن خاک گیاهان آپارتمانینقش حرارت و دما در زندگی گیاهان آپارتمانیدسته بندی گیاهان از نظر حساسیت به نوردسته بندی گیاهان از نظر حساسیت به دما
مطالب مرتبط
زمان سمپاشی درختان میوه
بهترین روش ها برای سمپاشی در باغ ها
کودها
اندام های گیاهان
5 گام برای کسب درآمد از فروش گیاهان
بهترین درختچه ها برای حیاط و جلوی خانه
زیباترین گیاهان همیشه سبز
19 فایده اثبات شده گلها
بهترین گیاهان آپارتمانی
آموزش کاشت گیاه به کودکان
پرورش سیب در خانه
کاشت سیب از دانه
بهترین گل های آپارتمانی
گل سنبل
شامادورا
گل رزیادداشت کاربران
درج یک یادداشت :