تکثیر در گیاهان
به طور کلی گیاهان به دو روش تکثیر میشوند : جنسی و غیر جنسی.در طریقه جنسی ، از بذر گیاه برای تکثیر آن استفاده میشود . چون بذر خود از تلاقی و ترکیب گامت نر و گامت ماده به دست می آید ، گیاهان حاصل از بذر هم به طور غالب شبیه پایه مادری نمیشوند. یعنی چنانچه تخمک از طریق دانه گرده یک گیاه دیگر لقاح شود ، بذر حاصل نیز چون از ترکیب صفات ژنتیکی دو والد استفاده میکند، ساختار ژنتیکی جدیدی خواهد داشت.
در تکثیر غیر جنسی از سایر اندامهای گیاه (به جز بذر) ؛ مانند ریشه ،ساقه ، برگ و حتی بافت یا یک سلول گیاه استفاده می شود. در این روش ها ، گیاهان به دست آمده از نظر ساختار ژنتیکی کاملا شبیه پایه مادری هستند . مجموعه گیاهانی را که به روش غیر جنسی یا رویشی از یک گیاه مادری حاصل میشوند ، همگروه یا کلون مینامند . در ضمن گیاهان با استفاده بذر ، به جز بعضی از گیاهان مانند مرکبات و انبه به روش غیر جنسی تکثیر میشوند ، که در ادامه توضیح داده خواهد شد.
روشهای تکثیرجنسی در گیاهان
الف)مزایای روش تکثیر جنسی
استفاده از روش تکثیر جنسی ؛ یعنی بذر ، فوایدی هم دارد . عمده ترین مزایای این روش عبارت از:
1. کم هزینه تر از روش تکثیر غیر جنسی
2. انبار کردن و نگهداری بذر برای مدت طولانی امکان پذیر است ؛ ولی این کار برای سایر اندام های گیاه اغلب با مشکلاتی رو به رو است.
3. چون بیماری های ویروسی از طریق بذر انتقال نمی یابند ، بنابراین ، در واقع یک نوع عمل ویروس زدایی در این روش صورت می گیرد . هر چند امروز مواردی از انتقال ویروس از طریق بذر در درختان سیب ، گلابی ، آلو ، هلو ، گیلاس و گردو گزارش شده است.
4. پایه های بذری برای تولید ریشه برای پیوندک هایی که به سختی ریشه میکنند ، به کار میروند. این روش ، در تولید تجارتی اغلب درختان میوه و درختان خشکبار کاربرد دارد . پایه های بذری معمولی ترین منبع تجارتی اغلب درختان میوه و درختان خشکبار کاربرد دارد . پایه های بذری معمولی ترین منبع تجارتی پایه برای درختان بادام ، زرد آلو ، مرکبات ، هلو ، گردو ، پکان و مرکبات اند.
5. در سطح وسیع و به سرعت قابل اجراست.
ب)معایب روش تکثیر جنسی
استفاده از بذر برای تکثیر گیاه ، معایبی دارد که در زیر به آنها اشاره می کنیم:
1. همان طور که گفته شد ، بخشی از صفات گیاهان حاصل از کشت بذر ، در گیاهان دگر گشن یا هترزیگوت به پایه مادری و بخشی به پایه پدری گیاه شباهت دارد ، بنابراین در این روش تفرق صفات پیش می آید.
2. در برخی از گیاهان که از طریق بذر زیاد میشوند ، مدت زمان لازم برای بالغ شدن و باردهی گیاه طولانی است. برای مثال ، زمان باردهی درخت گلابی حاصل از بذر ، معمولا حدود 8 سال پس از کشت بذر آن است.
3. گاهی در این روش ، مرغوبیت میوه این درختان کمتر از پایه های مادری است.
4. روش تکثیر جنسی برای بعضی از درختان میوه شدنی نیست ؛ مانند انگور بیدانه و پرتقال رقم واشنگتن ناول.
تکثیر غیر جنسی
با توجه به مزایای این روش ، برای اطمینان از کیفیت و صفات درختان به دست آمده ، اغلب از این روش برای تکثیر و تولید درختان استفاده می شود. در زیر ، مختصری درباره برخی از روش های مرسوم آن در تکثیر درختان میوه توضیح می دهیم . گفتنی است که در اینجا روشهایی در نظر هستند که به طور عملی در تکثیر درختان میوه کاربرد دارند و از توضیح سایر روشهایی که در رشته های دیگر باغبانی بویژه گلکاری استفاده میوشد ، صرفنظر میکنیم.
معایب و محاسن روش تکثیر غیر جنسی
با توجه به روشهای تکثیر جنسی ، میتوان گفت که معایب روش تکثیر غیر جنسی همان مواردی است که در محاسن روش تکثیر جنسی گفته شد و بالعکس.
انواع روشهای تکثیر غیر جنسی
1. پیوند
2. قلمه
5. ریز ازدیادی
6. آپومیکسی
-
user1462 []0 0خوب بود فقط کاشکی یکم بیشتر توضیح می دادید !!!!!
-
user1490 [Mehdi.mousavi1367(at)yahoo.com]0 0خیلی ممنون از توضیحات قابل فهمی که ارائه دادید منتظر مطالب دیگه هستم
-
user1498 []0 0کاش اسامی شونو هم میگفتین